Έχει δει ένα άρμα μάχης και παρατηρήσατε ένα «πράγμα» με τρύπες στην άκρη της κάννης του πυροβόλου του; Μπορεί να το έχετε δει και σε κάποια οχήματα μάχης ενώ σε άλλα όχι, και να αναρωτηθήκατε: «τι είναι αυτό»;
Αυτό είναι η πέδη πυροβόλου ή αλλιώς το «Muzzle Brake», και υπηρετεί έναν σημαντικό σκοπό.
Σε αυτό το άρθρο σας εξηγούμε τι είναι αυτή η συσκευή, τι κάνει και πώς λειτουργεί. Ακόμη κι αν ήδη ξέρετε γιατί η πέδη πυροβόλου υπάρχει στα στόμια των όπλων, συνεχίζουν να υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζετε.
Περιεχόμενα
– Η πέδη πυροβόλου
– Τι κάνει η πέδη πυροβόλου
– Πως λειτουργεί
– Πλεονεκτήματα
– Μειονεκτήματα
Η πέδη πυροβόλου (Muzzle Brake)
Είναι καλύτερα να ξεκινήσουμε εξηγώντας τι ακριβώς είναι η πέδη πυροβόλου
Η πέδη πυροβόλου είναι ένα εξάρτημα που είναι συνδεδεμένο στην άκρη της κάννης πυροβόλου και μπορεί να συναντηθεί τοποθετημένη πάνω σε πιστόλι μέχρι πυροβόλο 155 χλστ.
Κάποιες πέδες είναι αφαιρούμενες, ενώ κάποιες είναι προσαρτημένες απευθείας πάνω στην κάννη.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η κατασκευή της πέδης πυροβόλου είναι αρκετά απλή.
Το εξάρτημα επιτρέπει στο βλήμα να διέρχεται από μέσα του και συνήθως στις πλευρές του διαθέτει σχισμές. Αυτές οι σχισμές έχουν άμεση σχέση με την λειτουργία του.
Διαφέρουν στο μέγεθος και το σχήμα, το οποίο εξαρτάται κυρίως από το πυροβόλου που είναι τοποθετημένες.
Οπότε, τώρα γνωρίζουμε τι είναι η πέδη πυροβόλου, τώρα θέλουμε να μάθουμε τι κάνει, το οποίο είναι και το σημαντικό κομμάτι.
Τι κάνει η πέδη πυροβόλου;
Η κύρια λειτουργία της πέδης πυροβόλου είναι να συμβάλει στην μείωση της ανάκρουσης του πυροβόλου που είναι προσαρτημένη.
Πιο συγκεκριμένα, βοηθάει στην έλεγχο της ανάκρουσης.
Όταν ένα πυροβόλο εκτελεί βολή, πίσω από το βλήμα καίγεται το προωθητικό γέμισμα, το οποίο παράγει αέρια που διογκώνονται πολύ γρήγορα, που ωθούν το βλήμα κατά μήκος της κάννης του πυροβόλου και μέχρι το στόμιο εξόδου όπου βρίσκεται η πέδη πυροβόλου.
Ωστόσο, εδώ είναι που βρίσκει εφαρμογή ο τρίτος νόμους του Νεύτωνα (“Οι δυνάμεις που εξασκούνται από την αλληλεπίδραση δύο σωμάτων (1 και 2) είναι πάντα ίσες κατά το μέτρο και αντίθετες κατά τη φορά”). Η ίδια δύναμη που χρησιμοποιείται για την ώθηση του πυρομαχικού για να εξέλθει από την κάννη ασκείται επίσης και προς το πυροβόλο, σπρώχνοντας προς τα πίσω.
Αυτό είναι γνωστό ως ανάκρουση και είναι ο λόγος που τα πυροβόλα και άλλα όπλα «κλωτσάνε» όταν βάλλουν.
Η ανάκρουση πρέπει να τυγχάνει κατάλληλης διαχείρισης, που συνήθως υλοποιείται με την εφαρμογή αντίθετης δύναμης πάνω στο πυροβόλο. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί από το ανθρώπινο σώμα, όμως σε κάτι σαν το άρμα μάχης, οι υδραυλικοί μηχανισμοί οπισθοδρόμησης συμβάλλουν στην εξομάλυνση της βολής.
Αυτοί οι μηχανισμοί επιβραδύνουν το πυροβόλο καθώς οπισθοδρομεί, μεγαλώνοντας τη διάρκεια της ανάκρουσης και επομένως μειώνουν τις υψηλές δυνάμεις που δρουν στην βάση του πυροβόλου.
Όμως ενώ τα πυροβόλα μεγαλώνουν σε μέγεθος ή ισχύ, το ίδιο συμβαίνει με και την ανάκρουση και κατά συνέπεια την απόσταση οπισθοδρόμησης που απαιτείται για να ελαχιστοποιηθεί η ανάκρουση.
Μπορείτε να καταλάβετε προς τα που πηγαίνει αυτό.
Μέσα σε ένα άρμα ο χώρος είναι περιορισμένος, οπότε ο μηχανισμός ανάκρουσης του πυροβόλου χρειάζεται όλη την βοήθεια που μπορεί να δεχθεί για να ελαχιστοποιηθεί η διαδρομή της οπισθοδρόμησης του πυροβόλου. Επίσης, η μεγάλη ανάκρουση είναι άβολη για το πλήρωμα, μπορεί να αποσταθεροποιήσει την σκόπευση του πυροβόλου και ακόμη να καταστρέψει το όχημα.
Επίσης, ο έλεγχος της ανάκρουσης ενεργεί ευεργετικά και σε άλλες καταστάσεις, όπως κάποιος που πυροβολεί με ένα πανίσχυρο τυφέκιο.
Η πέδη πυροβόλου προσδίδει στο πυροβόλο λίγη επιπλέον ώθηση προς τα εμπρός, βοηθώντας στην μείωση της ανάκρουσης.
Πώς λειτουργεί
Οι πέδες πυροβόλου χρησιμοποιούν τα ίδια διαστελλόμενα αέρια που σπρώχνουν το βλήμα να εξέλθει από την κάννη για να ωθήσουν το πυροβόλο προς τα μπροστά.
Αυτό το κάνει διαχέοντας αυτά τα αέρια μέσα από ειδικά σχεδιασμένες οπές. Τα διαφυγόντα αέρια ωθούν την πέδη προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Οι οπές που βρίσκονται στην κορυφή της πέδης θα την ωθήσουν προς τα κάτω, το οποίο παρατηρείται κυρίως στα μικρά όπλα.
Οι περισσότερες πέδες πυροβόλου αρμάτων μάχης διαχέουν τα αέρια προς τα πλάγια και λίγο προς τα πίσω, έτσι ουσιαστικά ωθούν το πυροβόλο προς τα εμπρός, αντίθετα από την ανάκρουση του πυροβόλου.
Το μέγεθος των πεδών που βοηθάει στον έλεγχο της ανάκρουσης μπορεί να ποικίλει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με το σχέδια του πυροβόλου και της πέδης, όμως σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να μειώσουν τις επιπτώσεις της ανάκρουσης έως και 50 τοις εκατό.
Αυτό θα μπορούσε να διαφέρει αρκετά για ένα πυροβόλο που είναι τοποθετημένο μέσα σε έναν πύργο οχήματος μάχης και διαθέτει αρκετό χώρο για να οπισθοδρομήσει αρκετά.
Λοιπά πλεονεκτήματα
Οι πέδες πυροβόλου μπορούν να προσφέρουν μερικά ακόμη πράγματα στην συζήτηση εκτός από τον έλεγχο της ανάκρουσης.
Μπορούν να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό στον έλεγχο του καπνού που υπάρχει μέσα στην κάννη μετά την πυροδότηση. Για έναν πυροβολητή όπλου μεγάλου διαμετρήματος, αυτός ο καπνός μπορεί να εμποδίσει την ορατότητα του προς τον στόχο, καθιστώντας τις επόμενες βολές δυσκολότερες ή ακόμη εντελώς αδύνατες.
Με την εκκένωση των αερίων προς τα πλάγια, διατηρείται καθαρή η ορατότητα του στόχου.
Λεζάντα: Οι εκρήξεις μεγάλων πυροβόλων μπορούν να αποκρύψουν τελείως την ορατότητα του πληρώματος προς τον στόχο. Η πέδη πυροβόλου συμβάλει στην ελαχιστοποίηση της απόκρυψης.
Παρομοίως, με την διάχυση των αερίων προς τα πλάγια οι πέδες πυροβόλου μπορούν να περιορίσουν την ποσότητα της σκόνης που ανασηκώνεται μετά από κάθε εκπυρσοκρότηση, το οποίο εμποδίζει τον αντίπαλο να εντοπίσει την θέση σου.
Αν η πέδη πυροβόλου ρυθμίζει την ανάκρουση, διατηρεί καθαρά τα σκοπευτικά του άρματος και συμβάλει να μην ανασηκώνεται σκόνη, γιατί όμως δεν την χρησιμοποιούν όλα τα οχήματα;
Λοιπόν, όπως και με όλα τα πράγματα, οι πέδες πυροβόλου δεν ταιριάζουν σε κάθε περίπτωση και μερικές φορές μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα.
Μειονεκτήματα
Ένα από τα βασικά μειονεκτήματα της πέδης πυροβόλου είναι το επιπρόσθετο κόστος και η πολυπλοκότητα. Για πολλά οχήματα μάχης, τα κέρδη υπερτερούν κατά πολύ του κόστους, όμως για άλλα απλά δεν αξίζει τον κόπο.
Πολλά οχήματα εποχής Β’ ΠΠ τύπου «οχυρό» δε διέθεταν πέδη πυροβόλου, καθώς είχαν αρκετό εσωτερικό χώρο για την παλινδρόμηση του πυροβόλου. Το κόστος και τα επιπλέον υλικά για την τοποθέτηση της πέδης πυροβόλου δεν ήταν δικαιολογημένα.
Παρομοίως, κάποια πυροβόλα έχουν τόσο μικρές ταχύτητες που δεν χρειάζονται πέδη πυροβόλου. Άλλα δεν την έλαβαν ποτέ καθώς μπορούν να αντισταθμίσουν την ευαίσθητη ισορροπία του πυροβόλου.
Ωστόσο, στα σύγχρονα άρματα μάχης (MBT), οι πέδες πυροβόλου δεν ενδείκνυνται για τα πυρομαχικά που χρησιμοποιούν.
Σήμερα τα άρματα μάχης συχνά χρησιμοποιούν διατρητικά βλήματα απορριπτόμενου κελύφους. Ένα βλήμα με περίβλημα απορριπτόμενου κελύφους περιμετρικά μιας διατρητικής ράβδου είναι ένα πυρομαχικο που επιτρέπει την εκτόξευση μιας διατρητικής ράβδου από πυροβόλα μεγάλου διαμετρήματος (σκεφτείτε ένα στυλό να εκτοξεύεται μέσα από έναν φαρδύτερο σωλήνα).
Όταν αυτά τα πυρομαχικά εξέρχονται της κάννης τα κελύφη του περιβλήματος αποσπώνται από την ράβδο, η οποία τότε ταξιδεύει με εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες προς τον στόχο.
Τα βλήματα απορριπτόμενων κελυφών δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πέδη πυροβόλου, καθώς τα κελύφη του περιβλήματος μπορεί να προσκρούσουν στην πέδη, προκαλώντας ζημίες και παρεμβολές στην πορεία πτήσης της ράβδου.
Επίσης δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα βλήματα με πτερύγια σταθεροποίησης, καθώς η πέδη θα παρεμποδίσει τα πτερύγια σταθεροποίησης της ράβδου.
Παρόλο που σήμερα είναι λιγότερο συνηθισμένη, η πέδη πυροβόλου μπορεί να βρεθεί ακόμη σε κάποια σύγχρονα οχήματα και οπλικές πλατφόρμες. Από την άλλη πλευρά, έχει γίνει αρκετά δημοφιλής στα μικρά όπλα, όπως το τυφέκιο ελεύθερου σκοπευτής Barret M82.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα δείτε ένα όχημα με μια περίεργη συσκευή στην άκρη του, δεν θα είναι πια μυστήριο.
